En dan komen er kindjes…

En dan komen er kindjes…

Met deze mededeling kwam vroeger met de regelmaat van de klok een jong stel bij mij aan tafel, nadat de handtekeningen voor hun eerste huis waren gezet. En daarmee dachten ze dan de zaak te hebben opgelost. De werkelijkheid is anders! Dat was “vroeger” al zo, maar tegenwoordig zeker ook. Steeds vaker besluiten samenwoners – bij het op komst zijn van hun gebroed – om niet te gaan trouwen, maar juist als ongehuwde samenwoners door het leven te blijven gaan. In beide situaties is het belangrijk zelf de regelingen te maken die het best bij u en uw kinderen passen.

Regelingen bij scheiding

Wat het scheiden betreft zijn de verschillen in regeling voor getrouwde en ongetrouwde mensen groot. Voor getrouwde mensen is de hele scheidingsprocedure in de wet vastgelegd. Hoe de uitkomst daarvan is, hangt voor een groot deel af van wat er is geregeld: huwelijkse voorwaarden of gemeenschap van goederen. Voor samenwoners die gaan scheiden is heel weinig in de wet geregeld. Voor hen hangt het er dus des te meer van af of en hoe ze iets hebben geregeld in een samenlevingscontract.
Als het scheidende stel kinderen heeft, zijn zowel getrouwde als ongetrouwde ouders verplicht een ouderschapsplan op te maken, waarin de afspraken over de invulling van hun ouderschap (afspraken over zorg, omgang en financiën) moeten worden vastgelegd. Voor de kinderen maakt het dus niet uit of de ouders getrouwd zijn of niet.

Regelingen bij overlijden

Als we kijken naar de situatie van het overlijden, hebben de laatste jaren diverse wetswijzigingen ertoe bijgedragen dat de verschillen tussen getrouwde mensen met kinderen en ongetrouwde mensen met kinderen praktisch zijn verdwenen. Zowel op het gebied van het erfrecht als dat van de erfbelasting. Het is tegenwoordig voor samenwoners met kinderen mogelijk om de combinatie van hun samenlevingscontract en testamenten zó in te richten dat de uitkomsten bij overlijden dezelfde zijn als voor mensen die wel zijn getrouwd en kinderen hebben. Let wel: de regelingen voor getrouwde mensen met kinderen zijn heel anders dan die voor samenwoners met kinderen. Ze zijn alleen zó te maken dat na overlijden van een ouder de posities van de langstlevende en de kinderen in de gehuwde en de ongehuwde situatie nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. Ik zal u niet vermoeien met de technische details van de verschillende regelingen. Ik denk wel dat het belangrijk is dat u weet wàt u zoal voor elkaar, en met name ook voor uw kinderen dient te regelen.

Langstlevende-regeling

In beide situaties (getrouwd of samenwonend) is het zo te regelen dat bij overlijden van één van de ouders de kinderen een vordering op de langstlevende ouder krijgen ter waarde van hun erfdeel. Die “tegoedbon” kunnen ze niet zomaar opvragen. Dat kunnen ze pas in de situaties die u daar zelf voor aanwijst. Bijvoorbeeld als er een nieuwe echtgenoot of partner bij de langstlevende in beeld komt, of – tegenwoordig razend actueel – voor het geval de langstlevende naar een verzorgingshuis of andere AWBZ-instelling gaat. U gelooft wel dat we dat zowel voor getrouwde als voor ongetrouwde ouders waterdicht kunnen regelen. Getrouwde mensen kunnen volstaan met het maken van een testament. Samenwoners hebben, om het verhaal onaantastbaar en waterdicht te maken, volgens de wet naast de testamenten ook een notarieel samenlevingscontract nodig.

Voogdij

Uitermate belangrijk voor de verdere toekomst van uw jonge spruiten is wat u naast de langstlevende regeling verder nog voor uw kinderen vastlegt. Voor het geval u er allebei niet meer bent en uw kinderen nog geen 18 jaar zijn, kunt u zelf in een voogdijbepaling aanwijzen wie er gedurende hun minderjarigheid de zorg en opvoeding van uw kinderen op zich mag nemen. Bepaalt u dit niet, dan gaat de kantonrechter dat voor u doen. Mijn ervaring is dat u dat liever zelf bepaalt.

Bewind

Dan hebben uw kinderen een mooie cent van u geërfd. Zegt u daar in uw testament verder niets over, dan heeft de voogd het beheer over uw erfenis. De voogdij over de kinderen eindigt op hun 18e verjaardag. Op die dag moet de voogd de erfenis aan uw kind meegeven. Die kan daar dan mee de wijde wereld in. De kans bestaat dan dat het verkeerd terecht komt, of er een Ferrari van wordt gekocht. Tenslotte zijn niet alle kinderen hetzelfde. U kunt uw kinderen tegen zichzelf beschermen door een bewindvoerder als vertrouwenspersoon aan te wijzen die de erfenis gaat beheren. Bijvoorbeeld tot de kinderen 23 jaar worden. De bewindvoerder kan dezelfde persoon zijn als de voogd, maar ook iemand anders die u daar beter geschikt voor acht.

Executeur

Dan zijn we er nog niet: we hebben ook nog iemand nodig die de boel voor uw kinderen gaat regelen en afwikkelen als u er allebei niet meer bent. Dat is de executeur, dat betekent uitvoerder, van uw testament. Zeker als er minderjarige kinderen in het spel zijn, maar ook in alle andere situaties is het van groot belang dat iemand met de pet op van “executeur” de boel ter hand kan nemen. U kunt zelf de bevoegdheden van de executeur beschrijven en invullen. Dat kan gaan over het regelen van uw uitvaart tot en met het verkopen van uw huis. U bepaalt wie hier uw vertrouwenspersoon is.

Uitsluitingsclausule

Nog ééntje dan. Stel uw kinderen trouwen ooit. Ze erven een keer van u. Mocht u geen testament hebben of daar verder niets over hebben bepaald, dan valt de erfenis bij de getrouwde kinderen in de gemeenschap van goederen (meer dan 70% van de getrouwde mensen hebben geen huwelijkse voorwaarden en dus gemeenschap van goederen). Gaan uw kinderen daarna scheiden, dan gaat de helft van de erfenis mee met de ex van uw kind! U kunt met een eenvoudige anti-schoonzoon of antischoondochterclausule bepalen dat het van u geërfde vermogen in dat geval bij uw eigen kinderen blijft. Bijna iedereen die een testament maakt, neemt hier een regeling over op. Ik geef het maar even mee.

Twee wegen, een berg

We hebben gezien dat het niet (meer) uitmaakt of u als ouders van uw kinderen nu wel of geen boterbriefje heeft. Er zijn voor u als ouders altijd twee wegen de berg op. Of u nou getrouwd bent of niet, in beide situaties is het van het allergrootste belang dat u voor uzelf en voor uw kinderen de zaken vastlegt. En dat u weet dat u dat kunt. Uw kinderen zijn uw kostbaarste bezit. Voor hen is toch alleen de beste regeling goed genoeg? U weet nu wat u te doen staat. Uw gezin verdient maatwerk.